آیا هوش مصنوعی می‌تواند به جنگ اخبار جعلی برود؟ آخرین پیشرفت‌ها و چالش‌ها
در حالی که دانشمندان داده به دنبال راه‌حل‌های نوآورانه‌ای برای مقابله با آسیب‌های ناشی از محتوای جعلی در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های خبری هستند، هوش مصنوعی هنوز در مراحل اولیه است. مدل‌های زبانی بزرگ مثل ChatGPT در کنار کاربردهای متعدد، می‌توانند در شناسایی اخبار جعلی نیز مفید باشند. هدف نهایی سیستم‌های هوش مصنوعی در این زمینه نه تنها شناسایی محتوای نادرست بلکه محافظت از کاربران در برابر آن است.
برای رسیدن به سطح بعدی در تشخیص اخبار جعلی، نیاز است که علوم رفتاری و عصب‌شناسی به کمک بیایند. تحقیقات نشان داده‌اند که ممکن است افراد به‌طور ناخودآگاه متوجه جعلی بودن اخبار نشوند. نشانگرهای زیستی مانند ضربان قلب، حرکات چشم و فعالیت مغز به شکل ظریفی به محتوای جعلی و واقعی واکنش نشان می‌دهند. برای مثال، هنگام مشاهده تصاویر چهره‌ها، داده‌های ردیابی چشم نشان می‌دهد که انسان‌ها برای تغییرات در رنگ پوست یا نرخ پلک زدن توجه ویژه‌ای دارند، که در شناسایی عمیق‌جعلی‌ها (deepfakes) مؤثر است.
در آینده‌ای نه‌چندان دور، هوش مصنوعی می‌تواند سیستم‌های شخصی‌سازی شده‌ای برای تشخیص اخبار جعلی ایجاد کند، به طوری که با تحلیل واکنش‌های عاطفی و رفتاری هر کاربر، محتوای قابل‌اعتماد را نمایش دهد و محتواهایی که احتمال ایجاد آسیب دارند را مشخص کند. برای مثال، این سیستم می‌تواند پست‌های خبری شبکه‌های اجتماعی را فیلتر کند و فقط پست‌هایی را نشان دهد که آن را واقعی می‌داند. همچنین با ارائه برچسب‌های هشدار و پیوند به منابع معتبر، به کاربران کمک کند که از صحت محتوا اطمینان یابند.
با این وجود، هنوز چالش‌های بزرگی وجود دارد. یکی از مشکلات اساسی این است که باید تعریف دقیق و توافق‌شده‌ای از "اخبار جعلی" داشته باشیم تا سیستم‌ها قادر به شناسایی مؤثر باشند. به عنوان مثال، برخی اخبار ممکن است نیمه‌واقعی و یا موقتاً دقیق باشند که بعدها تغییر کنند. همچنین، اطلاعات عصبی و واکنش‌های بدن به اخبار جعلی و واقعی گاهی مشابه‌اند، که تشخیص را دشوار می‌سازد.
اگرچه سیستم‌های تشخیص اخبار جعلی در بازار شروع به استفاده از یافته‌های علمی کرده‌اند و احتمالاً به زودی در خبرخوان‌ها و شبکه‌های اجتماعی به کاربران کمک کنند، اما باید توجه داشته باشیم که استفاده از این فناوری ممکن است تأثیرات مثبت و منفی داشته باشد. در سناریوی بهترین حالت، هوش مصنوعی می‌تواند به جلوگیری از گسترش اطلاعات نادرست کمک کند، اما در حالت بدبینانه ممکن است مشکلات جدیدی برای تحلیل اطلاعات و آزادی اطلاعات به وجود آید.
اگرچه هوش مصنوعی توانایی‌های جدیدی برای تشخیص و مقابله با اخبار جعلی دارد، اما این فناوری هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد و به تحقیقات بیشتری نیاز است تا به سطح قابل اعتمادی برسد.
